Tập 19 có bài hát nổi tiếng “Огонёк” (nghĩa đen: Ngọn lửa nhỏ) truyền cảm hứng cho hàng triệu chiến sĩ Xô Viết..Tiện thể nói thêm một chút về bài hát này.
Mấy năm trước, khi tôi mới về VN, thấy mấy bạn dịch bài hát này trên 1 diễn đàn. Người thì dịch là “Ngọn đèn”, người khác thì “Đốm lửa”. Nghĩa thì không sai, nhưng không toát lên được “thần” của bài hát. Hình ảnh người chiến sĩ, qua lớp sương mù, chỉ nhìn thấy đốm lửa bên cửa sổ, đó không chỉ là sự nhớ nhung, hy vọng..., mà cái chính là tia sáng của niềm tin – Tin vào mối tình của bạn gái ở hậu phương, tin vào ngày chiến thắng của toàn dân tộc. Vì vậy tôi dịch tên bài hát là “Ánh lửa”.
Ngoài ra, mấy bản dịch kia hơi có màu sắc kêu gọi, hô hào... như thường thấy. VD như câu “Темной ночью простилася на ступеньках крыльца” (... bậc thềm của mái hiên) thì họ dịch qua hình ảnh “Màn đêm buông xuống trên mái nhà thân quen”, mà quên mất từ “простилася” (chia tay). Hơn nữa, nhiều lần dùng cụm từ “mái nhà thân quen” mà không để ý đến 1 khía cạnh tâm lý: Khi người ta có gì xao xuyến trong lòng, nếu nhìn lên mái nhà thì đó là sự băn khoăn, bồn chồn, lo lắng, còn nhìn xuống đất là nổi buồn và muốn tìm gì đó để che đi phút đuối lòng của mình. Chính vì vậy tác giả bài hát dùng hình tượng “Màn đêm trên bậc thềm”. Tôi dịch câu đó là “Màn đêm buông trên thềm đá thân quen, cùng lưu luyến phút giã từ”.
Bản dịch bài này tôi đã làm clip mấy năm trước, xin chép lại:
ÁNH LỬA (ОГОНЁК)
Lời Việt: Dmitri Tran
1. Người con gái trong giờ phút chia ly, tiễn bạn trai ra chiến trường.
Màn đêm buông trên thềm đá thân quen, cùng lưu luyến phút giã từ.
Và ở đây qua ngàn lớp sương mờ, anh còn thấy nơi xa vời,
Mái nhà với cửa sổ bé đơn sơ, bập bùng sáng đốm lửa hồng.
2. Gặp anh ở nơi trận tuyến quang vinh, đồng đội như một gia đình,
Bên anh có bao đồng chí thân thương, bạn bè anh khắp nẻo đường.
Nhưng góc phố thân quen ấy trong lòng của anh vẫn không quên được,
"Em nhỏ bé của anh ở nơi đâu, và nơi đâu ánh lửa hồng?"
3. Và bạn gái đang ở phương trời xa, gửi cho anh phong thư nhà,
Rằng tình yêu người con gái cho anh, mãi mãi vẫn không phai mờ.
Những gì em và anh có lời nguyền sẽ đến như lời ước hẹn,
Ngọn lửa ấy luôn ở mãi trong em, dù năm tháng không phai tàn.
4. Người chiến sĩ không còn thấy băn khoăn, và niềm vui đang dâng trào,
Dòng thư của người con gái yêu thương, đem lại bao niềm tự hào.
Vào trận chiến anh càng thấy vững lòng, quyết giết hết bao kẻ thù
Vì Tổ quốc, vì đất nước mến thương, vì tình yêu rực lửa hồng!
LỜI NGUYÊN BẢN TIẾNG NGA:
1. На позиции девушка провожала бойца,
Темной ночью простилася на ступеньках крыльца.
И пока за туманами видеть мог паренек,
На окошке на девичьем все горел огонек.
2. Парня встретила славная фронтовая семья,
Всюду были товарищи, всюду были друзья,
Но знакомую улицу позабыть он не мог:
«где ж ты, девушка милая, где ж ты, мой огонек?»
3. И подруга далекая парню весточку шлет,
Что любовь ее девичья никогда не умрет.
Все, что было загадано, в свой исполнится срок,—
Не погаснет без времени золотой огонек.
4. И просторно, и радостно на душе у бойца
От такого хорошего от ее письмеца.
И врага ненавистного крепче бьет паренек
За любимую родину, за родной огонек.
Mấy năm trước, khi tôi mới về VN, thấy mấy bạn dịch bài hát này trên 1 diễn đàn. Người thì dịch là “Ngọn đèn”, người khác thì “Đốm lửa”. Nghĩa thì không sai, nhưng không toát lên được “thần” của bài hát. Hình ảnh người chiến sĩ, qua lớp sương mù, chỉ nhìn thấy đốm lửa bên cửa sổ, đó không chỉ là sự nhớ nhung, hy vọng..., mà cái chính là tia sáng của niềm tin – Tin vào mối tình của bạn gái ở hậu phương, tin vào ngày chiến thắng của toàn dân tộc. Vì vậy tôi dịch tên bài hát là “Ánh lửa”.
Ngoài ra, mấy bản dịch kia hơi có màu sắc kêu gọi, hô hào... như thường thấy. VD như câu “Темной ночью простилася на ступеньках крыльца” (... bậc thềm của mái hiên) thì họ dịch qua hình ảnh “Màn đêm buông xuống trên mái nhà thân quen”, mà quên mất từ “простилася” (chia tay). Hơn nữa, nhiều lần dùng cụm từ “mái nhà thân quen” mà không để ý đến 1 khía cạnh tâm lý: Khi người ta có gì xao xuyến trong lòng, nếu nhìn lên mái nhà thì đó là sự băn khoăn, bồn chồn, lo lắng, còn nhìn xuống đất là nổi buồn và muốn tìm gì đó để che đi phút đuối lòng của mình. Chính vì vậy tác giả bài hát dùng hình tượng “Màn đêm trên bậc thềm”. Tôi dịch câu đó là “Màn đêm buông trên thềm đá thân quen, cùng lưu luyến phút giã từ”.
Bản dịch bài này tôi đã làm clip mấy năm trước, xin chép lại:
ÁNH LỬA (ОГОНЁК)
Lời Việt: Dmitri Tran
1. Người con gái trong giờ phút chia ly, tiễn bạn trai ra chiến trường.
Màn đêm buông trên thềm đá thân quen, cùng lưu luyến phút giã từ.
Và ở đây qua ngàn lớp sương mờ, anh còn thấy nơi xa vời,
Mái nhà với cửa sổ bé đơn sơ, bập bùng sáng đốm lửa hồng.
2. Gặp anh ở nơi trận tuyến quang vinh, đồng đội như một gia đình,
Bên anh có bao đồng chí thân thương, bạn bè anh khắp nẻo đường.
Nhưng góc phố thân quen ấy trong lòng của anh vẫn không quên được,
"Em nhỏ bé của anh ở nơi đâu, và nơi đâu ánh lửa hồng?"
3. Và bạn gái đang ở phương trời xa, gửi cho anh phong thư nhà,
Rằng tình yêu người con gái cho anh, mãi mãi vẫn không phai mờ.
Những gì em và anh có lời nguyền sẽ đến như lời ước hẹn,
Ngọn lửa ấy luôn ở mãi trong em, dù năm tháng không phai tàn.
4. Người chiến sĩ không còn thấy băn khoăn, và niềm vui đang dâng trào,
Dòng thư của người con gái yêu thương, đem lại bao niềm tự hào.
Vào trận chiến anh càng thấy vững lòng, quyết giết hết bao kẻ thù
Vì Tổ quốc, vì đất nước mến thương, vì tình yêu rực lửa hồng!
LỜI NGUYÊN BẢN TIẾNG NGA:
1. На позиции девушка провожала бойца,
Темной ночью простилася на ступеньках крыльца.
И пока за туманами видеть мог паренек,
На окошке на девичьем все горел огонек.
2. Парня встретила славная фронтовая семья,
Всюду были товарищи, всюду были друзья,
Но знакомую улицу позабыть он не мог:
«где ж ты, девушка милая, где ж ты, мой огонек?»
3. И подруга далекая парню весточку шлет,
Что любовь ее девичья никогда не умрет.
Все, что было загадано, в свой исполнится срок,—
Не погаснет без времени золотой огонек.
4. И просторно, и радостно на душе у бойца
От такого хорошего от ее письмеца.
И врага ненавистного крепче бьет паренек
За любимую родину, за родной огонек.